Column Maarten Hijink: ‘Het echte probleem is het gebrek aan betaalbare huizen’

Tijdens het Kamerdebat over dakloosheid in september viel weer iets belangrijks op: de minister van Volkshuisvesting schitterde door afwezigheid en liet het woord aan de staatsecretaris van VWS. Alsof dakloosheid een zorgprobleem is. Terwijl het echte probleem natuurlijk het gebrek aan betaalbare huizen is.

Staatssecretarissen Pouw-Verweij, en eerder Blokhuis, Van Ooijen en Maeijer dragen een zware verantwoordelijkheid: nul dakloze mensen in 2030. Een prachtig doel, waar Valente zich aan verbonden heeft, maar het raakt steeds verder uit beeld. Het aantal dakloze mensen stijgt in plaats van daalt.

In mijn tijd als Tweede Kamerlid hield ik de staatssecretarissen vaak voor hoe beperkt hun invloed eigenlijk was. Mooie maatregelen in het Nationaal Actieplan Dakloosheid, maar ondertussen namen (en nemen!) andere ministeries besluiten die de dakloosheid juist vergroten. Leegstand wordt te weinig bestreden, er komen te weinig betaalbare huizen bij, de kostendelersnorm blijft bestaan en het plan om arbeidsmigranten een eigen huurcontract te geven werd recent weer teruggedraaid.

Natuurlijk is opvang beter dan te moeten overnachten op straat, in een park of in een auto, maar het lost de onderliggende oorzaken van dakloosheid niet op. Die oorzaken liggen in het chronische tekort aan betaalbare woningen, het ontbreken van bestaanszekerheid en een arbeidsmigratiebeleid dat arbeidsmigranten tussen tijdelijke woning en straat laat bungelen.

‘Wonen Eerst’ is een prachtig uitgangspunt van het Nationaal Actieplan. Valente, als vertegenwoordiger ook van organisaties in de maatschappelijke opvang, onderschrijft dat volledig. Maar als we de doelstelling, een einde aan dakloosheid in 2030, willen halen, moet het roer om.

Er komt een nieuw kabinet. Het zou goed zijn als dat kabinet het Nationaal Actieplan Dakloosheid onderbrengt bij degene die daadwerkelijk gaat over daken en woningbouw, de minister van Volkshuisvesting dus. Daar pleit ook de Doorbraakcoalitie vandaag voor: wonen eerst, en opvang alleen als het echt niet anders kan.