Tandheelkundige zorg voor Wlz-cliënten

Tandheelkundige zorg voor cliënten in de langdurige zorg is wisselend georganiseerd. Onderzoeksbureau Significant onderzocht in opdracht van het ministerie van VWS de betaalbaarheid, organiseerbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van de mondzorg voor cliënten met een Wlz-indicatie.

Huidige situatie

Op dit moment wordt voor circa de helft van de Wlz-cliënten vrijwel alle tandheelkundige zorg volledig vergoed op basis van de Wlz. Dit zijn cliënten die verblijf inclusief behandeling door deze instelling ontvangen. De andere helft zijn cliënten die geen vergoeding van tandheelkundige zorg op grond van de Wlz krijgen, maar zijn aangewezen op de Zorgverzekeringswet (Zvw). Dit zijn Wlz-cliënten met extramurale leveringsvormen (volledig pakket thuis, modulair pakket thuis of het persoonsgebonden budget) of verblijf exclusief behandeling door dezelfde instelling. Deze groep cliënten betaalt op dit moment de kosten voor tandheelkundige zorg zelf of ontvangt een vergoeding in de kosten via een aanvullende verzekering. Een deel van deze cliënten maakt voor vergoeding van de kosten voor tandheelkundige zorg (deels) aanspraak op de bijzondere tandheelkundige zorg op basis van de Zvw. Kortom, er is in de Wlz voor cliënten een belangrijk verschil in aanspraak op tandheelkundige zorg. Deze is afhankelijk van de leveringsvorm van de zorg.

Tandheelkundige zorg in beschermd wonen en ggz

Bij cliënten met psychische problemen is de laatste jaren veel meer focus op eigen regie en minder bevoogden. Met name bij zorgaanbieders van beschermd wonen ligt de focus op zelfstandigheid en participeren in de maatschappij. Het zelf kunnen kiezen en organiseren van tandheelkundige zorg is hier een onderdeel van. Anderzijds hebben niet alle cliënten de behoefte om hier zelf een keuze in te maken en zijn zij blij dat tandheelkundige zorg voor hen geregeld
wordt door de Wlz-aanbieder.

Het rapport laat zien dat ggz en/of beschermd wonen aanbieders vaker creatieve samenwerkingen opzoeken met mondzorg-aanbieders in de regio of opleidingen tandheelkundige zorg middels pilots en projecten. Een voorbeeld hiervan is een samenwerking met een ACTA en InHolland, waarbij binnen Wlz-afdelingen door studenten preventie-lessen worden geven aan zorgmedewerkers. Het doel hiervan is om mondzorg meer onder de aandacht te brengen onder zorgmedewerkers

Minder toegankelijk

Uit de interviews komt naar voren dat ggz-cliënten niet snel zelf tandheelkundige zorg regelen. Dit betekent dat de toegankelijkheid van tandheelkundige zorg in de praktijk laag is voor ggz-cliënten zonder behandeling. Er is weinig aandacht voor leefstijl in het algemeen (verzorging van het gebit komt op de laatste plaats) en daarnaast kan angst voor de tandarts een rol kan spelen voor mensen met psychische problemen. Aan de andere kant is een gezond en representatief gebit van groot belang voor ggz-cliënten en kan dit het zelfvertrouwen vergroten. Op deze manier speelt een gezond gebit een grote rol in het herstel van deze cliënten en eventuele terugkeer in de maatschappij.

Onduidelijkheid over verantwoordelijkheid

De onderzoekers concluderen dat het bij Wlz-cliënten zonder behandeling onduidelijk is wie (feitelijk) verantwoordelijk is voor de organisatie van de tandheelkundige zorg. Wlz-aanbieders hebben hier verschillende beelden bij en vullen de rol die zij spelen in de organisatie van de tandheelkundige in de praktijk verschillend in. Het merendeel van de Wlz-aanbieders geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor het organiseren van tandheelkundige zorg voor Wlz-cliënten exclusief behandeling bij de cliënt en zijn of haar omgeving ligt. De onderzoekers doen aanbevelingen om de onduidelijkheid over de verantwoordelijkheid voor tandheelkundig zorg aan Wlz-cliënten zonder behandeling weg te nemen. Ook raden ze aan om een professionele standaard voor tandheelkundige zorg aan kwetsbare doelgroepen te ontwikkelen.

Auteur: Rina Beers