‘Verlaat gevangenis niet zonder nazorg’

Nog steeds krijgt een derde van de (ex-)gedetineerden te maken met dakloosheid en daarmee met een verhoogd risico op recidive. Valente pleit er daarom voor dat een gedetineerde of forensische cliënt, de gevangenis of forensische zorg niet verlaat, indien huisvesting, identiteitsbewijs, inkomen, zorgpolis en zorg niet geregeld zijn.

Op 6 februari 2020 debatteert de Tweede Kamer met minister Sander Dekker over onder meer de Monitor Nazorg ex-gedetineerden, de vijfde meting inmiddels. De monitor nazorg ex-gedetineerden is ontwikkeld door het WODC om de problemen die (ex-)gedetineerden hebben op het gebied van identiteitsbewijs, onderdak, werk en inkomen, zorg en schulden, de zogeheten vijf basisvoorwaarden, in kaart te brengen. Nieuw in deze meting is dat ook gekeken is naar de samenhang tussen problematiek op de basisvoorwaarden en recidive.

Uit de monitor blijkt dat het ontbreken van een geldig identiteitsbewijs, werk of opleiding, huisvesting en het in behandeling zijn bij de verslavingszorg voor detentie, samenhangt met een grotere kans op recidive. Valente pleit daarom voor een regel die bewerkstelligt dat terugkeer van forensische of gedetineerde cliënten naar de samenleving pas wordt toegestaan indien aan de vijf basisvoorwaarden is voldaan.

Daartoe zou een 90-dagen regeling moeten worden ingevoerd. Die houdt in dat een cliënt nog 90 dagen in detentie of forensische zorg mag verblijven, ook als de straf of titel is afgelopen. Gedurende maximaal 90 dagen betaalt de ‘oude’ financier nog tot de nieuwe verblijfsplek en financiering geregeld is. Verrekening vindt achteraf plaats. Over deze afspraak wordt al enkele jaren overleg gepleegd, maar dat heeft nog niet geleid tot uitvoering in de praktijk. Het ontbreken van deze afspraak leidt er vaak toe dat een cliënt dakloos bij de nachtopvang terecht komt, in een onzekere verblijfssituatie, waarmee het risico op recidive toeneemt.