Spring naar content

Alles over de Wet langdurige zorg (Wlz) voor MO en BW

In 2019 is de Wet Langdurige Zorg (Wlz) gewijzigd om mensen met een psychische problematiek toegang te geven tot Wlz-zorg. In 2020 gingen alle betrokken partijen aan de slag om de invoering in de praktijk per 1-1-2021 mogelijk te maken.

De Wlz is ingewikkeld. Daarom zette Valente een aantal belangrijke vragen en antwoorden onder elkaar. Onder deze Q&A vind je nog meer zoals een agenda met Wlz-bijeenkomsten en kennisbankitems.

Klik op de vragen om het antwoord te zien:

Mensen die blijvend behoefte hebben aan permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid vanuit de ggz, kunnen vanaf 2021 een indicatie voor de Wet langdurige zorg (Wlz) krijgen. De Wlz biedt alle zorg en begeleiding die nodig is in het dagelijks leven. De Wlz-indicatie heeft een onbeperkte geldigheidsduur.

Ook voor mensen die ‘blijvend’ aangewezen zijn op 24 uurs nabije zorg is herstel mogelijk, net als in de andere domeinen. Het is belangrijk en mogelijk om ook bij hen te blijven streven naar het vergroten van regie op het eigen leven, al zal dat vaak om kleine stappen gaan. ‘Blijvend’ is een rekbaar begrip. Vanuit de Wlz geredeneerd is de cliënt op het moment van indicatiestelling ‘blijvend’ aangewezen op permanent toezicht of 24 uur zorg nabij en voldoet hij of zij daarmee in juridische zin aan de wettelijke criteria. Aangezien het van te voren niet altijd duidelijk is welke stappen iemand in zijn herstel kan maken, is het in uitzonderlijke gevallen ook mogelijk om uit te stromen uit de Wlz (artikel 3.2.4, aanhef en onder b). Het herstelperspectief in de Wlz en de mogelijkheid tot uitstromen is bewerkstelligd dankzij een succesvolle lobby van Valente, maar behoeft in 2021 ook nog aandacht.

Geen verhuizingen en vrije keuze van behandelaar

Valente heeft in 2020 een brief aan Paul Blokhuis van een aantal samenwerkende cliëntenraden bij leden gesteund. Standpunten van de cliëntenraden zijn: 1) niemand moet verhuizen of van begeleiding wisselen als gevolg van de wetswijziging en 2) de keuzevrijheid van behandelaar moet geborgd zijn. Ook in 2021 blijven we deze standpunten steunen en faciliteren we samen met MIND en VWS regionale ontmoetingen voor cliëntenraden.

Toekomstbestendig organisatie- en bekostigingsmodel

Een zorgaanbieder heeft op dit moment de keuze tussen het integrale model of het modulaire model. Valente is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van de modellen. Wij zijn blij dat uit meerdere bekostigingsmodellen gekozen kan worden. Echter bestaat er bij de nu twee gekozen bekostigingsmodellen een spanning tussen integrale zorg en keuzevrijheid voor cliënten. Daarnaast hebben de twee modellen invloed op de hoeveelheid aan administratieve lasten en de risico’s voor zorgaanbieders. We willen toe naar een organisatie- en bekostigingsmodel dat toekomstbestendig ingericht kan worden. Dat wil zeggen in lijn met de wensen van de cliënten en overeenkomstig met de visie van de Commissie Dannenberg.

  • In onze communicatie uitingen het herstelperspectief in de Wlz zichtbaar naar voren brengen.
  • Ontwikkelen van alternatieve organisatie- en bekostigingsmodellen voor de Wlz die rekening houden met criteria als ‘keuzevrijheid cliënten’, ‘integrale zorg’, ‘sociale inclusie en participatie’ en doelgerichte en doelmatige besteding van middelen in de zorg. Deze modellen worden in 2021 (tussenjaar) samen met de NZa, dNggz en leden ontwikkeld waarbij gestreefd wordt naar invoering per 2022.
  • Samen met MIND en VWS faciliteren van regionale ontmoetingen voor cliëntenraden met als doel informeren en borging van de wensen en belangen van cliënten.
  • In 2020/2021 voeren de VWS, VNG en BZK een kostenonderzoek uit waarbij per centrumgemeente in beeld wordt gebracht wat de werkelijke kosten zijn van cliënten die overgaan naar de Wlz. Dit onderzoek richt zich op het verleden en is niet per definitie geschikt om normen te stellen. Het onderzoek draagt bij aan een eerlijke verdeling van de beschikbare middelen over de verschillende domeinen en financiers. Valente wil actief betrokken zijn bij dit onderzoek.
  • Uitvoeren van een normatief kostenonderzoek, gericht op de toekomst en op basis van kwaliteitseisen. Bij voorkeur voeren we dit onderzoek samen met de uit. Indien besloten wordt dat de NZa een kostenonderzoek uitvoert op basis van werkelijke/feitelijke kosten, voeren we met dNggz zelf een normatief kostenonderzoek uit.
  • Ontwikkelen kwaliteitskader Wlz vanuit de sector ten behoeve van de inkoop voor het jaar 2022, bij voorkeur in relatie tot het kwaliteitskompas langdurige ggz (kwaliteitskader voor 2021 is een tijdelijk kwaliteitskader).
  • Samen met leden organiseren van online kennissessies Wlz met als doel kennis delen, knelpunten en kansen bespreken en samen optrekken. Bijvoorbeeld: invulling van de regierol, uitrol van de model samenwerkingsovereenkomst, innovatie en lacunes in het zorgaanbod.
  • Het makkelijk vindbaar maken van alle relevante informatie over de Wlz op de website van Valente.

Cordaan, HVO Querido, RIBW K/AM en Valente organiseren online kennissessies voor medewerkers die zich bezig houden met de implementatie van de Wlz. Doelen: 1) het delen van kennis en ervaringen over knelpunten en oplossingen en 2) het met elkaar optrekken en onderwerpen samen uitwerken waar van meerwaarde. Landelijke partijen als Nza, ZN en het Zorginstituut leveren regelmatig een bijdrage.

Er hebben zes sessies plaatsgevonden. Klik op de link voor de presentaties en het verslag:

De verdere planning voor de Wlz-bijeenkomsten voor 2021 volgt, zie ook de Agenda van deze website. En bekijk het Valente kennisnetwerk Wlz.

Als uw organisatie nog niet aan alle eisen voldoet, is er nu tijd om aanpassingen door te voeren. Wat moet u regelen?

Inkoop door zorgkantoren
Wlz-aanbieders hebben jaarlijks te maken met de inkoopprocedure van het zorgkantoor.
Een (beoogde) aanbieder moet voldoen aan verschillende voorwaarden. Eén van die voorwaarden is het beschikken over de juiste Wtzi-toelatingen. We adviseren alle aanbieders die in ieder geval overwegen om vanaf 2021 Wlz-zorg, inclusief behandeling, aan te gaan bieden, om alle benodigde toelatingen aan te vragen (begeleiding, verpleging, verzorging, behandeling, verblijf). Voor bestaande Wlz-aanbieders kan het zinvol zijn om na te gaan of de huidige toelatingen aansluiten bij uw aanbod in 2021 en vervolgens zo nodig de toelating te wijzigen.

De zorgkantoren zijn belast met de uitvoering van de WLZ. Zorgverzekeraars voeren in een of meer regio’s de zorgkantoorfunctie uit. De zorgkantoren sluiten overeenkomsten af met aanbieders van Wlz zorg in hun regio’s. Zorgverzekeraars Nederland publiceert jaarlijks het inkoopkader voor de Wlz. Meer hierover vind je hier.

Beleidsregels van de Nza
De afspraken die u zult maken met uw zorgkantoor over de financiering van de Wlz zorg, moeten voldoen aan de beleidsregels van de Nza.

Beleidsregels CIZ
Het CIZ stelt jaarlijks de beleidsregels vast die een leidraad vormen bij de indicatiestelling voor de Wlz-zorg. De beleidsregels voor de indicatiestelling Wlz 2021 zijn beschikbaar op de website van het CIZ.

i-Standaarden voor de Wlz
Leveren van Wlz-zorg betekent ook het e.e.a. voor de inrichting van administratie en uw informatiesystemen. Denk aan de informatiestandaarden voor de Wlz.

Jaarverantwoording
Aanbieders van Wlz zorg hebben de plicht om jaarlijks een jaardocument zorg te publiceren.
De jaarverantwoording van zorginstellingen bestaat uit 2 onderdelen:
• het invullen van vragenlijsten in DigiMV;
• het aanleveren van een jaarrekening en accountantsverklaring.

Inplementatieplan
Als samenwerkende branches hebben we een implementatieplan opgesteld, waarin de belangrijkste aandachtspunten vermeld staan.

Het aantal aanvragen van ggz-cliënten voor een Wlz-indicatie per 2021 is hoger dan verwacht. Hierdoor ontstaat vertraging in het proces van toekenning van de Wlz-indicaties door het CIZ én in het daaropvolgende proces van zorgbemiddeling door de zorgkantoren. De afhandeling zal zo spoedig mogelijk in 2021 worden afgerond, maar zal zeker het eerste kwartaal van 2021 in beslag nemen. VWS, ZN/Zorgkantoren, VNG/gemeenten en CIZ hebben hiervoor een overgangswerkwijze (voor pgb en zorg in natura) opgesteld om de zorg bij de overgang naar 2021 te waarborgen en continueren.

De cliënt houdt zorg uit de Wmo tot de Wlz-indicatie is gesteld door het CIZ. Ook na de indicatiestelling blijft de huidige zorg doorlopen tot de zorgtoewijzing is ingeregeld via het zorgkantoor. Lees meer hierover in dit bericht op informatielangdurigezorg.nl

Er is ook een Q&A voor cliënten gemaakt over de gevolgen van de vertraging.

Vanwege vertraging bij indicatiestelling en zorgtoewijzing Wlz verlengen gemeenten ambtshalve de beschikkingen Wmo beschermd wonen voor ggz-cliënten. Lees het bericht bij VNG.

Uitkomsten onderzoek jeugdigen met een psychische stoornis en toegang tot Wlz-zorg

Vorig jaar is met de Tweede Kamer afgesproken dat jeugdigen met een psychische stoornis op een nader te bepalen tijdstip toegang krijgen tot de Wlz. In het najaar van 2020 is een nadere verkenning naar de voorwaarden uitgevoerd. Aan het CIZ, de NZa en ZN zijn uitvoeringstoetsen opgevraagd. Daarnaast hebben gesprekken plaatsgevonden met de VNG, gemeenten, jeugdzorgregio’s en cliëntorganisaties. Uit de uitvoeringstoetsen komen nog belangrijke vraagstukken naar voren. Duidelijk is dat de openstelling van de Wlz voor deze jongeren op zijn vroegst per 1 januari 2023 kan plaatsvinden. Lees meer in het bericht Wlz-zorg voor jeugdigen met een psychische stoornis op informatielangdurigezorg.nl.

Naar verwachting zullen de huidige zorgaanbieders (vooral organisaties die beschermd wonen bieden) cliënten ondersteunen bij de aanvraag voor een Wlz-indicatie. Ook onafhankelijke cliëntondersteuning van bijvoorbeeld MEE Nederland en Zorgbelang kan door cliënten worden ingeschakeld. Een aantal gemeenten en de zorgkantoren investeren in 2020 extra, zodat deze cliëntondersteuning beschikbaar is voor de betreffende doelgroep.

Indicaties voor de Wlz kunnen worden aangevraagd bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het CIZ heeft zich grondig voorbereid op de nieuwe aanvragen van ggz cliënten. Honderd medewerkers zijn aangesteld en opgeleid om in 2020 tijdig de indicatieaanvragen te behandelen. Daarnaast zijn relatiebeheerders aangesteld die in 2019 meer dan 800 zorgaanbieders hebben bezocht om informatie te geven over de Wlz en de indicatieprocedure. Op de website van het CIZ is ook informatie voor ggz-cliënten en familie of naasten te vinden.

De aanspraak op Wlz zorg omvat zowel verblijf, begeleiding en verzorging als behandeling. Zorginstituut Nederland heeft een handreiking geschreven om de drie soorten behandeling die in de Wlz wordt geboden te verduidelijken. Staatssecretaris Blokhuis heeft dit kort samengevat in zijn brief aan de Tweede Kamer. Uitgangspunt in de Wlz is dat cliënten een integraal pakket aan verblijfszorg en behandeling ontvangen.

De Nederlandse Zorgautoriteit heeft in een uitvoeringstoets op verzoek van het ministerie van VWS twee bekostigingsmodellen uitgewerkt. Het eerste is een model met prestaties waarbij de drie soorten behandeling integraal onderdeel uitmaken van de woonzorg die een instelling in het kader van de Wlz levert. Het tweede is een model met modulaire prestaties voor woonzorg, specifieke behandeling en ggz-behandeling. De geneeskundige zorg van algemeen medische aard komt in dit tweede model ten laste van de Zvw.

Beide bekostigingsmodellen kunnen door een zorgaanbieder worden toegepast. De modulaire prestaties voor specifieke behandeling en de ggz-behandeling kunnen ook worden toegepast voor de bekostiging van deze vormen van behandeling aan cliënten die kiezen voor een volledig pakket thuis of een modulair pakket thuis.

Mobiliteitshulpmiddelen
Sinds 1 januari 2020 worden mobiliteitshulpmiddelen voor alle klanten in een Wlz zorginstelling (voor wie de ZZP-bekostiging geldt) verstrekt vanuit de Wlz. Het gaat hier om hulpmiddelen voor individueel gebruik waarmee klanten zich binnen en buitenshuis kunnen verplaatsen, namelijk: rolstoelen, aangepaste fietsen en scootmobielen. De hulpmiddelen worden boven budgettair vergoed en komen dus niet ten laste van het instellingsbudget. Ook voor de GGZ Wlz-klanten – die voorheen hun zorg ontvingen vanuit de Wmo – geldt dat zij aanspraak maken op hulpmiddelenzorg vanuit de Wlz. Lees meer in deze brief of dit schema.

In de ggz wordt in 2022 een nieuw bekostigingsmodel in de Zorgverzekeringswet (Zvw) ingevoerd voor behandel-prestaties. Dat nieuwe model zal mogelijk ook in de Wlz gebruikt gaan worden. In 2021 krijgen cliënten aanspraak op ggz behandeling in de Wlz. Dit zou betekenen dat zorgaanbieders zowel in 2021 als in 2022 een nieuw bekostigingssysteem voor ggz behandeling in de Wlz zouden moeten invoeren. De zorgkantoren en de branches van zorgaanbieders hebben de NZa en VWS om die reden dringend verzocht de aanspraak op ggz-behandeling voor Wlz-cliënten tijdelijk onder de Zvw te laten. De staatssecretaris heeft besloten dit dringende verzoek te honoreren. In 2021 blijft alle ggz behandeling, voor cliënten met een Wlz aanspraak die in beschermd wonen verblijven, in de Zvw.

De Nza werkt de komende maanden aan tarieven en prestaties voor de woonzorg die zorgkantoren per 2021 zullen inkopen bij zorgaanbieders beschermd wonen. Deze zijn voor 1 juli 2020 gereed.

Uitgangspunt van de Wlz is dat de woonzorgaanbieder regie voert op het leveren van afgestemde zorg en behandeling. Ook al levert de woonzorgaanbieder de behandeling niet zelf. Van belang is dat de woonzorgaanbieder in 2020 en 2021 stappen zet in het opstellen van samenwerkingsovereenkomsten met behandelaren. De betekenis van de regierol is nader uitgewerkt in het rapport “Behandeling voor cliënten met een grondslag psychische stoornis in de Wlz”. In de online kennissessies implementatie Wlz wordt kennis gedeeld over hoe deze rol in te vullen. Een model samenwerkingsovereenkomst vind je hier:

Samenwerkingsovereenkomst Wlz en ggz

In de decembercirculaire Gemeentefonds van het ministerie van Binnenlandse Zaken is aangekondigd dat er een uitname in 2021 zal plaatsvinden van € 495 miljoen vanuit het Wmo-budget Beschermd Wonen ten gunste van het Wlz budget. De verdeling van de uitname per centrumgemeenteregio vindt op historische basis plaats. Deze verdeling zal in de meicirculaire 2020 gepubliceerd worden. Onder voorbehoud van formele besluitvorming – begin 2020 – is nu al inschatting te maken van financiële effect.

Bijvoorbeeld: een centrumgemeente die 4% van genoemd macrobudget ontvangt, heeft ook een aandeel van 4% in de uitname uit het gemeentefonds van €495 miljoen. Omdat dan nog niet bekend is hoeveel cliënten in welke regio’s een Wlz-indicatie zullen krijgen, zal in de meicirculaires van 2021 en 2022 nacalculatie plaatsvinden op basis van daadwerkelijke aantallen. De nacalculatie heeft zowel betrekking op de macro-omvang van de uitname als op de verdeling ervan over gemeenten.

Het toezicht op nieuwe aanbieders

Sinds mei 2020 is het toezicht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) op nieuwe zorgaanbieders veranderd. Vanaf dat moment krijgen ook zorgprofessionals die als solist gaan werken van de inspectie een vragenlijst, nadat ze zich gemeld hebben bij het CIBG via meldennieuwezorgaanbieders.nl. Instellingen krijgen een uitgebreidere vragenlijst dan voorheen.

Onderaannemers moeten zichzelf melden. De aanmelding is ook van toepassing op aanbieders van dagbesteding. Als een aanbieder nieuwe zorgsoorten gaat aanbieden is een nieuwe melding nodig. Aanbieders moeten voorafgaand aan de melding beschikken over een KvK-nummer.

Op basis van de antwoorden krijgt de Inspectie meer zicht op de zorg die nieuwe aanbieders verlenen. Ook maken ze een inschatting van mogelijke risico’s in de zorg. Dit sluit aan bij de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) die per 1 januari 2022 in werking treedt.

Per 1-1-2022 is de aanmelding verplicht, ook al gaat het maar om één cliënt.

De inwerkingtreding van de Wtza per 1 januari 2022

De Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) zal op 1 januari 2022 in werking treden. De minister Van Ark voor Medische Zorg heeft daarover op 4 november 2020 een brief naar de Tweede Kamer gestuurd.

De Wtza is van toepassing op alle zorgaanbieders voor wie de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) geldt, te weten instellingen én solistisch werkende zorgverleners in de Wlz en de Zvw. Nieuw is dat de meldplicht van de Wtza tevens gaat gelden voor jeugdhulpaanbieders onder de Jeugdwet.

De Wtza brengt twee grote veranderingen met zich mee. Zo heeft iedere zorgaanbieder, bestaande en nieuwe, een meldplicht als zij nog niet bekend zijn in het Landelijk Register Zorgaanbieders (LRZa). De tweede verandering is dat zorgaanbieders waar meer dan 10 zorgverleners (geen fte’s) werken, een toelatingsvergunning moeten aanvragen. 

Kijk op rijksoverheid.nl meer informatie beschikbaar over de Wtza.

In 2021 is de Wtzi nog van toepassing. Voor bestaande aanbieders met de Wtzi-toelating zal overgangsregelgeving van toepassing zijn. Wij houden de berichtgeving daarover in de gaten.

Hoe en wanneer krijgt iemand zorg via de Wlz?

Hoe vraag ik langdurige zorg aan?
U vraagt langdurige zorg aan bij het CIZ (CIZ.nl). Het CIZ onderzoekt of u in aanmerking komt voor een indicatie voor langdurige zorg (CIZ.nl).Het CIZ stuurt uw indicatie voor Wlz-zorg naar het zorgkantoor. Het zorgkantoor regelt de zorg.

Hoe werkt de indicatiestelling?
In 2020 startte de indicatiestelling door het CIZ.

Op welke zorg kan een cliënt aanspraak maken?
Bekijk de lijst bij Zorginstituut Nederland (tweede kopje)

Wie gaat over de eigen bijdrage heffing?
Het CAK verzorgt de heffing van eigen bijdragen.

Is er een overgangsregeling met betrekking tot eigen bijdrage Wlz?
Antwoord (VWS): De constatering was dat er voor veel cliënten geen veranderingen zijn omdat de eigen bijdrage beschermd wonen met verblijf (of pgb in wooninitiatief) gelijk is aan de bijdrage in de Wlz. Bij cliënten die geen verblijf ontvangen en overgaan naar de Wlz kan er wel verschil zijn, zeker als men in de huidige situatie het abonnementstarief van € 19 betaalt.
In de Wlz gaat de lage eigen bijdrage gelden en die is hoger dan de eigen bijdrage in de Wmo, overigens wel afhankelijk van het inkomen (en veelal is er sprake van een laag inkomen bij deze doelgroep).
Het kan dus voorkomen dat cliënten een hogere eigen bijdrage gaan betalen (of vanwege dit effect) afzien van het aanvragen van een Wlz-indicatie. Omdat dit een relatief kleine groep is, is ervoor gekozen geen overgangsregeling te treffen. Wel is het noodzakelijk in het kader van de informatievoorziening cliënten beter te informeren over mogelijke effecten op de eigen bijdrage.

Wie houdt toezicht op de Wlz?
Wlz-aanbieders vallen onder het toezicht van de Inspectie IGJ.

Wie bewaakt kwaliteit en medezeggenschap in de Wlz?
De Wkkgz en de Wmcz zijn van toepassing is, met alles wat daarbij komt kijken. Denk bijvoorbeeld aan de aansluiting bij een erkende geschilleninstantie, het melden van geweldsincidenten bij de Inspectie en het goed regelen van de medezeggenschap van cliënten.

Wat verandert er in 2020 in de wet- en regelgeving van de langdurige zorg?
Deeltijdverblijf is een combinatie van thuis én in een instelling wonen. Dit is sinds 1 januari 2020 mogelijk voor mensen met Wlz/zorg. Lees meer

Wat verandert er in 2020 in de wet- en regelgeving van de langdurige zorg?
Er veranderen verschillende dingen. Zo wordt deeltijdverblijf mogelijk en krijgen cliëntenraden extra rechten.

Waar kan ik terecht met vragen?
Het CIZ heeft een aantal veel gestelde cliëntvragen beantwoord op deze pagina.Voor vragen of advies bij het organiseren van zorg kunt u terecht bij het Juiste Loket (cliënten en professionals).
Telefoonnummer: 030-7897878
E-mailadres: meldpunt@juisteloket.nl

Als de Wlz voor uw organisatie echt nieuw is kan het verhelderend zijn om eens te gaan praten met bestaande aanbieders van Wlz-zorg.

Uit de kennissessie op 7 december kwam een aantal vragen die wat uitzoekwerk vergden. Deze vragen en antwoorden erop, vind je in deze pdf.

Deze pagina wordt voortdurend geactualiseerd. Mis je iets? Laat het ons weten.

Voor in de agenda

Geen items gevonden

Wlz in onze kennisbank

Nieuws van Valente over de Wlz

Meer informatie over dit onderwerp:

Hester Stokkel

senior beleidsadviseur

hester.stokkel@valente.nl

06 45012878

Thema’s

Wlz

Meer informatieover Hester Stokkel