‘Mensen met verward gedrag zijn niet geholpen met stemmingmakerij’
De recente uitspraken van de Apeldoornse burgemeester Heerts namens de VNG in de het AD over “verwarde mensen” roepen vragen op, niet alleen vanwege de toon – die hard en stigmatiserend is – maar ook omdat ze voorbijgaan aan het feit dat veel mensen mét begeleiding juist goed functioneren in hun buurt. Valente pleit ervoor om de verdiensten en de ambities van het programma Beschermd Thuis, een Thuis voor iedereen én het Nationaal Actieplan Dakloosheid ‘Eerst een thuis’ (VNG is partner in alle drie) niet zomaar overboord te gooien.
Heerts ziet het huidige beleid om mensen met psychische problemen na behandeling weer in de wijk te laten vestigen als een mislukte, idealistische pilot. In het artikel in het AD zet Heerts namens de VNG álle personen met verward gedrag weg als een groep mensen die ‘steeds vaker grijpen naar drugs en messen’, die ‘eigenlijk nooit meer moeten terugkeren in de samenleving’, en die in een gesloten instelling of gedwongen zorg horen. Dit is stemmingmakerij, en feitelijk onjuist – denkt deze burgemeester iedere inwoner die overlast veroorzaakt te kunnen oppakken en opsluiten?
Directeur Maarten Hijink: ‘Natuurlijk zien wij ook dat verward gedrag veel inzet kost van politie en openbare instanties, maar uit onderzoek is gebleken dat slechts in 36% van deze gevallen al hulpverlening in beeld is. In verreweg de meeste gevallen zijn deze mensen helemaal niet in beeld en is er geen sprake van (mislukte) zorg. Onze zorgaanbieders stellen samen met partijen in de wijk juist alles in het werk om cliënten weer volwaardig te laten participeren. Bovendien bepleiten aanbieders juist bij de overheid en corporaties om veel meer woonvormen te bouwen voor mensen met psychische problemen. Het liefst in de wijk, of als het nodig wat meer op afstand. Maar altijd door naar de belangen van de client én de buurt te kijken.’ Hijink voegt eraan toe: ‘Het gaat niet over het wonen an sich – het probleem is dat er nauwelijks wettelijke mogelijkheden zijn om snel op te schalen als er zorgelijke signalen zijn. Daar moet wat aan gebeuren en daarover voeren we graag het gesprek met de VNG.’
Hijink wijst erop dat er, in navolging van diverse moties in de Tweede Kamer, door de Rijksoverheid gewerkt wordt aan een integrale aanpak. ‘De VNG is betrokken bij de overleggen over deze integrale aanpak, laten we daar onze energie in steken. Maak vaart met vernieuwende woonvormen die juist voor deze doelgroep een uitkomst zijn, waaronder Skaeve Huse . Ook daarover sprak de Tweede Kamer zich recent uit in een aangenomen motie.’ Heerts noemt deze woonvorm in één adem met gesloten instellingen, maar Skaeve Huse werken alleen als bewoners hiervoor zorgvuldig worden geselecteerd en voorbereid.
Valente moedigt de VNG aan om door te gaan met de ambities van het programma Beschermd Thuis van de VNG en het Nationaal Actieplan ‘Eerst een thuis’? Hierin wordt juist gepleit voor het re-integreren van mensen met psychische en sociale problematiek in de wijk. Zorgaanbieders die hiermee aan de slag zijn gegaan rapporteren positieve resultaten.