Mijlpaal: AWARE erkend als ‘goed onderbouwd’ in de databank Effectieve sociale interventies
AWARE (Abused Women’s Active Response Emergency) is bedoeld om slachtoffers van (ex-)partnergeweld te beschermen. AWARE verbindt techniek met hulpverlening. De techniek bestaat uit een draagbare noodknop, die het slachtoffer altijd bij zich draagt en die in verbinding staat met de politie. Als slachtoffers met een druk op de AWARE noodknop de politie alarmeren, vertrekt de politie met hoogste prioriteit naar de GPS-locatie van de AWARE noodknop. De hulpverlening aan het slachtoffer richt zich daarnaast op veiligheid en herstel, waarbij eigen regie én eigen kracht centraal staan.
AWARE is bij uitstek een interventie van samenwerkende organisaties in het netwerk. Veilig Thuis, politie en een uitvoerende organisatie (meestal de vrouwenopvang) werken nauw samen om slachtoffers beter te beschermen.
Erkend als ‘goed onderbouwd’
De interventie AWARE is erkend als ‘goed onderbouwd’ door de Erkenningscommissie Maatschappelijke ondersteuning, participatie en veiligheid. AWARE is daarmee een trede omhoog opgeschoven in de databank Effectieve sociale interventies. Opvangorganisatie Arosa KesslerPerspektief is eigenaar van AWARE en heeft de actualisatie, met ondersteuning van Valente, Vereniging Nederlandse Gemeenten en het ministerie van VWS, geleid. In een groot deel van Nederland wordt AWARE aangeboden bij stalking.
Wat is er verbeterd in de interventie?
We beginnen met wat er niet is veranderd. AWARE bouwt nog steeds voort op Veiligheid Voorop, visie op gefaseerd samenwerken aan veiligheid en wettelijke taken van de Politie en Veilig Thuis. De aanpassingen vallen binnen de huidige taken van de Politie, Veilig Thuis en andere ketenpartners.
Wat er wél is veranderd: de begeleiding wordt nu systemisch aangepakt en is niet meer enkel gericht op het (volwassen) slachtoffer. Ook de pleger van het geweld en de eventueel aanwezige kinderen krijgen aanbod voor begeleiding. De vernieuwde handreiking biedt concrete handvatten. Daarnaast is de begeleiding van de pleger niet alleen als strafrechtelijke maatregel op te leggen maar kan vanaf nu ook vanuit het vrijwillig kader plaatsvinden.
Als er één of meerdere kinderen zijn, wordt de pleger van het geweld vanaf nu ook betrokken in de rol als vader. Bij voldoende veiligheid wordt de omgang tussen vader en kind(eren) opgezet gedurende het begeleidingstraject. Uitgangspunten zijn veiligheid, gedeeld ouderschap en samenwerken rondom de kinderen.
Er is een verbeterde beschrijving van de randvoorwaarden voor de netwerksamenwerking. De geactualiseerde interventiebeschrijving geeft duidelijkheid over wat minimaal gedaan moet worden en waar de regionale verschillen in mogen zitten.
Waarom was verbetering nodig?
AWARE wordt steeds meer ingezet in het land. Er ontstond hierdoor behoefte aan een eenduidige aanpak van stalking én betere aansluiting op actuele ontwikkelingen in het sociaal domein. Arosa heeft bij deze actualisatie goed geluisterd naar aanbevelingen in een eerdere rapporten. Regioplan onderzocht in 2021 de beschikbaarheid en inzet van AWARE. Regioplan deed dit in opdracht van het ministerie van VWS naar aanleiding van de moord op Hümeyra. In 2024 stelde Regioplan een handreiking bij aanpak stalking op. Regioplan concludeerde hierin: ‘aanpak stalking vereist specifieke expertise en specifieke samenwerkingsafspraken’ en ‘het is nodig om landelijke afspraken te maken over wat een effectieve aanpak van stalking vraagt, en regionale invulling van hoe dat precies vorm krijgt.’ De actualisatie van AWARE sluit hierbij aan op het gebied van concrete hulpverlening.
AWARE geen duizend-en-een-dingendoekje
Samenwerkingspartners in zorg en straf zien AWARE als goede interventie bij veiligheidsvraagstukken in de relationele sfeer. AWARE kent dan ook veel positieve betrokkenheid van de samenwerkingspartners. Hierin schuilt een gevaar, aldus Arosa: ‘AWARE is en blijft een gekaderde interventie. Het is geen duizend en één dingen doekje voor alle situaties waar onveiligheid speelt. Er zijn ook ervaringen waarin AWARE niet geschikt is.’ De handreiking (2024) beschrijft contra-indicaties.
Ben je een samenwerkingspartner?
Op een aparte pagina delen we informatie voor samenwerkingspartners.