Nieuwe CBS-schatting dakloze mensen strookt niet met werkelijkheid
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) schat dat in 2022 bijna 27.000 mensen dakloos zijn geweest. Op 1 januari 2021 zou het naar schatting om 32.000 mensen zijn gegaan. Brancheorganisatie Valente en haar leden herkennen de daling van het aantal dakloze mensen niet. In een aantal regio’s rapporteren gemeenten en opvangorganisaties een stijging van het aantal geregistreerde dakloze mensen. In bijna alle regio’s moeten opvangorganisaties ‘nee’ verkopen aan mensen en gezinnen die zich aanmelden vanwege dakloosheid. De belangrijkste oorzaak van dakloosheid is woningnood en gebrek aan betaalbare sociale huurwoningen.
Wie telt niet mee als dakloos?
Het CBS betrekt in haar schatting geen minderjarige kinderen in dakloze gezinnen, hoogstens de meerderjarige ouders indien zij geregistreerd staan. Ook dakloze mensen boven de 65 worden niet meegeteld. Naar zeggen is dit omdat mensen boven de 65 niet voorkomen in de bijstandsregisters. Toch is de huidige werkelijkheid dat de AOW pas ingaat wanneer iemand 67 is. Voorafgaande aan de AOW kan iemand bijstand aanvragen. Valente begrijpt niet waarom deze mensen niet meetellen.
Mensen die tijdelijk in een gevangenis of ggz-kliniek verblijven en na ontslag geen woning hebben, tellen niet mee. Mensen met een briefadres en een baan (de zogenaamde economisch dakloze mensen) tellen niet mee voor het CBS. Het CBS gaat uit van geregistreerde mensen met een briefadres en een bijstandsuitkering.
Het CBS geeft aan dat mensen die buiten slapen of in een auto, in kraakpanden en vakantiewoningen of mensen die de noodopvang bezoeken door het CBS als dakloos geteld worden. En dat ook mensen zonder eigen onderdak die tijdelijk verblijven bij familie, vrienden of kennissen—de zogenoemde ‘bankhoppers’—worden beschouwd als dakloos. Valente vraagt zich af hoe deze ‘telling’ plaats vindt. Indien deze mensen nergens ingeschreven staan (en dat waren er 514.000 in 2019), dan is het niet mogelijk om hen op basis van een registratie te tellen of bij te schatten.
Echt tellen is essentieel
Valente is positief over het initiatief van gemeenten, mede ondersteund door het ministerie van VWS en het Kansfonds om dakloze mensen echt te gaan tellen[1], via de zogenaamde Ethos methode. Deze telling bestaat uit een teldag, waarbij alle mensen en organisaties die meedoen vragenlijsten invullen over of met mensen die dakloos zijn. De centrumgemeenten Oss en Den Bosch (totaal 12 gemeenten) maken op 5 oktober 2023 bekend wat de telling in hun regio heeft opgeleverd. In 2024 gaan nog zes regio’s (55 gemeenten) hiermee aan de slag.
Valente vindt het noodzakelijk en zeer gewenst dat alle regio’s over deze data gaan beschikken om op die manier de opgave in hun regio in beeld te brengen. Met deze data kunnen gemeenten gericht actie ondernemen om woningnood en dakloosheid aan te pakken.
Noot voor de redactie:
Over Valente: Valente is de branchevereniging voor begeleiding, participatie en veilige opvang. De leden van Valente bieden beschermd en begeleid wonen, maatschappelijke opvang en vrouwenopvang.
Contact: Neem voor meer informatie contact op met Esmé Wiegman, directeur, 06-21703581
[1] Zie: https://www.kansfonds.nl/themas/dak-en-thuisloosheid/telling/veelgestelde-vragen-over-de-ethos-telling/