Blog: hoe zou je willen sterven?
Valente-directeur Esmé Wiegman loopt voor haar deeltijdstudie HBO Theologie stage bij RIBW Overijssel en blogt over de gesprekken en ontmoetingen met cliënten.
‘Met enige regelmaat spreek ik met een cliënt die sinds kort in een aanleunwoning woont. “Het voorportaal van de hel”, zoals hij het noemt. “Ik wil hier weg.” Het verpleeghuis dat naast zijn wooncomplex ligt, is voor hem afschrikwekkend. Er is meer wat hij afschrikwekkend vindt. Zijn leven lang heeft hij het gevoel belaagd te worden: door zijn gereformeerde familie, door alle zorgverleners die langskomen en door zijn lichamelijke afbraak. Aan de dood denkt hij liever nog niet en tegelijk realiseert hij zich dat hij met zijn leeftijd en ongeneeslijke aandoening toch echt de langste tijd erop heeft zitten.
Je moet bij hem steeds weer even tussen al het strijdbare en boze heen luisteren. “Ga van m’n erf af of ik schiet”, riep hij ooit eens. Eigenlijk doet hij dat nog steeds. Maar ik mag elke keer binnenkomen. In de woonkamer staan kasten vol literatuur en poëzie. Ik voel me als ooit opgeleid neerlandicus een kind in een snoepwinkel. Af en toe pak ik wat uit de kast en lees ik wat voor. Een van de laatste keren dat ik er was, liet hij me gedichten lezen die hij zelf heeft geschreven. In een gesprek hoor ik hem prachtige dingen zeggen: dat hij een boom is met veel jaarringen, dat elke toekomst een verleden heeft.
Ik ken weinig mensen met zo’n klein netwerk als hij. Ik vraag het toch maar een keer: hoe zou je willen sterven? “Alleenzaam”, luidt zijn antwoord. Ik vraag naar de betekenis van dat woord. Hij bedoelt alleen, met jezelf in dialoog, anoniem. Ik zie een bundel van Paul van Ostaijen staan, met de titel Spiegel van uw eenzaamheid en ik lees het ‘Lied voor mezelf’: “Ik ben een koen kind dat niets weet van de kloof die ligt tussen dood en leven…”
Leven met het einde voor ogen, alleenzaam, is een hele kunst. “Het was een zinnig gesprek”, zegt hij als ik weer aanstalten maak om weg te gaan. Dat is natuurlijk het mooiste compliment wat ik als HBO-theoloog in opleiding, op zoek naar zingeving in de zorg, kan ontvangen. Ik zie uit naar de volgende ontmoeting en geniet ondertussen van het leven.’
Naast haar werk als directeur van Valente, loopt Esmé Wiegman voor haar deeltijdstudie HBO Theologie stage bij RIBW Overijssel. Deze beschermdwonenorganisatie ondersteunt mensen met een psychische kwetsbaarheid op het gebied van wonen, werken en welzijn, zodat ze hun dagelijks leven zo veel mogelijk zelf vorm kunnen geven. Esmé probeert hieraan bij te dragen met zingevende gespreksvoering.
Meer lezen? Je leest hier alle blogs over de stage van Esmé.