Verborgen dakloosheid: Nour was jaren afhankelijk van tijdelijke huisvesting in haar netwerk
‘Sterk blijven – dat is wat ik mijn dochters wil meegeven’
‘Wauw, heb ik nu echt eindelijk een huis?’, vraagt Nour (35) opgelucht. Begin dit jaar was ze nog dakloos in Amsterdam – precies in de periode dat daar de ETHOS-tellingen plaatsvonden (8, 9 en 10 april 2025). Morgen worden de resultaten van deze tellingen in Amsterdam-Amstelland en acht andere regio’s bekendgemaakt. Nour kan ze lezen in haar eigen woonkamer, want ze heeft sinds kort inderdaad écht een huis.
Nour* vertelt dat ze het pas écht voelde toen ze bij de gemeente een briefadres moest aanvragen. ‘Daarvoor had ik óók geen woning, maar ik stond altijd ergens ingeschreven. Op het moment dat ik bij de balie stond en vroeg om een briefadres, dacht ik: ik ben echt dakloos. Dat deed me heel veel.’
Twaalf jaar geleden trouwde ze met een man uit Nederland en kwam uit Tunesië hiernaartoe. Ze kregen twee dochters. ‘Ik had altijd gewerkt, nooit een uitkering aangevraagd. Ik heb altijd mijn best gedaan om een gewone burger te zijn.’ Toen gingen Nour en haar man in 2022 uit elkaar.
Moeder zonder huis
Nour koos ervoor om tijdens de scheiding niets te eisen, en wist niet dat ze urgentie voor huisvesting kon aanvragen in Amsterdam, haar advocaat en haar ex hadden dit niet verteld. Ze kon even bij een vriendin verblijven, tot die zei: ‘Morgen moet je weg.’ Bang voor gedoe met buren en haar uitkering, zegt Nour. Ze kwam terecht bij een collega. Na een tijdje kregen de twee een relatie, maar die liep stuk. ‘Hij ging met een ander en wilde met haar samenwonen; ik was niet meer interessant en kon mijn spullen pakken.’ Ze haalt haar schouders op: ‘Zo zijn mannen in mijn ervaring. Niet allemaal maar toch de meeste.’
Daarna volgde een reeks tijdelijke adressen rond Amsterdam, Utrecht en Rotterdam: steeds bij anderen in huis, klein, donker, geluidsoverlast – en steeds weer vertrekken. ‘Op sommige adressen kon ik wel gewoon de co-ouderschapsregeling voortzetten. Dan zat ik met de meiden op mijn kamertje. Voor hen was het natuurlijk ook niet fijn dat hun moeder geen eigen woning had. Een scheiding is al erg genoeg.’ Op andere adressen was het niet mogelijk om haar dochters te ontvangen.
Afhankelijkheid
Een kennis waar ze tijdelijk verbleef, vroeg niet alleen huur maar stelde intimiteit als voorwaarde om er te mogen blijven. Het is het enige moment in het interview dat ze emotioneel wordt. ‘Het gevoel van afhankelijk zijn, dat vond ik misschien nog het zwaarst. Dat ik nergens heen kon zonder toestemming van iemand anders. Dat past niet bij mij. Ik ben zelfstandig, ik vraag bijna nooit hulp. Dat een man je eigenlijk verplicht om dingen te doen die je niet wilt…’ Ze vertrok snel, naar de volgende tijdelijke plek.
‘Het gevoel van afhankelijk zijn, dat vond ik misschien nog het zwaarst.
Nours dochters waren steeds haar grootste motivatie om door te zetten. ‘In het midden van alle problemen dacht ik soms: ik word gek. Ik was zo moe van alles stress, was altijd boos. Maar als ik mijn kinderen zag, was ik vrolijk. Ik dacht: als er met mij iets gebeurt, hebben mijn kinderen geen moeder meer. Voor hen moest ik gezond blijven.’ Toch kwam het zo ver dat ze zich ziek moest melden op haar werk. ‘Ik kon het gewoon niet meer.’
Ervaringen als vrouw
Na een bezoek aan de huisarts, kwam Nour in 2024 in beeld bij de Regenboog Groep. Ze kreeg tijdelijke huisvesting en kwam er in contact met maatschappelijk werker Evelien Kamminga, die onderzoek deed naar de specifieke uitdagingen waarmee economisch dakloze vrouwen te maken hebben. In haar gesprekken met Evelien vond Nour veel herkenning. ‘Het was fijn om te praten. Ze hoorde wat ik eigenlijk niet durfde te vertellen. Wat me raakte, is dat er zoveel vrouwen zijn die hetzelfde meemaken. Vrouwen die werken, die een salaris hebben, en tóch dakloos raken. Dat voelt oneerlijk. Je doet je best, maar je krijgt geen kans.’
Onderzoek onder economisch dakloze vrouwen
In haar onderzoek ging Kamminga in op de ervaringen en levensverhalen van tien vrouwen die op dat moment economisch dakloos waren. Ze concludeert: ‘De verhalen [zijn] diep verweven met trauma, ongelijkheid en maatschappelijke uitsluiting. Het beeldt de voortdurende strijd om stabiliteit, veiligheid en waardigheid uit. Hun ervaringen benadrukken de noodzaak van structurele oplossingen, zoals betere sociale vangnetten, snellere huisvestingsopties en meer ondersteuning bij psychische en financiële problemen.’
De geïnterviewde vrouwen zijn om verschillende redenen economisch dakloos geraakt, maar er zijn enkele overeenkomsten: veel vrouwen zijn in hun jeugd seksueel of fysiek misbruikt. Vaak leidde de beëindiging van een relatie tot verlies van huisvesting. Veel vrouwen hadden geen of een uitgeput sociaal vangnet of financiële mogelijkheden, waardoor ze afhankelijk werden van tijdelijke oplossingen zoals onderhuur of het verblijven bij vrienden, familie of kennissen.
Het dagelijks leven van de vrouwen die worstelen met dakloosheid is een constante strijd tegen onzekerheid en instabiliteit, schrijft Kamminga. Na de route die een persoon heeft afgelegd in (economische) dakloosheid, komt ze in een tijdelijke woning. Ze kan even tot rust komen: proberen stabiliteit in financiën, mentale gezondheid, ouderschap en/of fysieke gezondheid te creëren. Tegelijkertijd moet ze hard op zoek naar een duurzame woonplek na het tijdelijk woonproject en voor ze het weten, hangt de einddatum van de tijdelijke woning boven hun hoofd. Dit eist zijn tol van haar mentale en fysieke gezondheid.
ETHOS-tellingen: verborgen dakloosheid
De ETHOS-tellingen zijn bedoeld om mensen in dit soort onzekere huisvesting en andere vormen van verborgen dakloosheid in beeld te brengen, zoals mensen die verblijven op vakantieparken, in auto’s of bij kennissen op de bank. De tellingen van 2025 vonden plaats in onder andere regio Amsterdam, waar Nour vandaan komt. De uitkomsten en aanbevelingen worden morgen gepresenteerd, daarover kun je hier meer lezen.
Ook Nour ervoer hoe ‘verborgen dakloosheid’ vaak niet wordt meegeteld. ‘Mensen zien vrouwen zoals ik niet. Je slaapt bij iemand op de bank of in een kamertje, maar officieel besta je niet als dakloze. Terwijl je wél dakloos bent.’
Ze zou willen dat instanties beter luisteren en mensen niet steeds van het kastje naar de muur sturen en laten wachten. En ze pleit voor betere regelingen: ‘Vrouwen met kinderen die door een scheiding dakloos worden, zouden een speciale urgentie moeten krijgen. En niet alleen op dat ene moment direct na de scheiding. Ik wist toen helemaal niet van urgentie af. Toen ik het later wilde aanvragen, mocht het niet meer. Mijn kinderen waren namelijk niet dakloos, omdat hun vader een woning heeft. Ik ben blij dat ze veilig zijn, maar ik dan? Ik kan mijn kinderen niet zien.’
Weer een eigen plek
Ze stond in acht regio’s ingeschreven en was continu aan het reageren op woningen, elke dag zegt ze. Vanwege de kinderen wilde ze natuurlijk in Amsterdam en omgeving, maar met de jarenlange wachttijden kreeg ze advies om in Tilburg te kijken. Sinds kort heeft ze daar een woning. Binnen twee weken na inschrijving kreeg ze een mail dat ze op nummer één stond. ‘Ik geloofde het niet. Ik stuurde het door naar Evelien: lees ik dit goed? Binnen drie weken had ik de sleutel. Toen voelde ik meteen: dit is goed.’ Het huis, met veel licht en ruimte, voelde vanaf het eerste moment als thuis. En dat gaf haar nieuwe energie. ‘Ik voel me weer mezelf, en niemand valt me meer lastig.’
‘Ik voel me weer mezelf, en niemand valt me meer lastig.’
De dochters logeren nu doordeweeks bij hun vader en in de weekenden bij Nour. ‘Zondagavond is het moeilijkste moment. Dan vragen ze: mama, mogen we hier naar school gaan? We willen bij jou wonen. Dat doet pijn, maar voor nu gaat het niet anders.’ Misschien in de toekomst, hoopt ze, maar na alle stress en onzekerheid focust ze voorlopig op het nu. Ze is net weer aan het werk, als klantenservicemedewerker, en begint binnenkort daarnaast als pakketbezorger. Om de omgeving te leren kennen; de regio Tilburg is haar helemaal vreemd.
Een boodschap aan andere vrouwen
Via Facebookgroepen deelt Nour nu haar ervaring. Als vrouwen vragen wat ze moeten doen bij een scheiding, zegt ze altijd: ‘Meteen urgentie aanvragen. Eerst een woning regelen. Dan pas de rest.’
Ze wil voorkomen dat anderen door dezelfde molen gaan. ‘Zelfs mijn advocaat had me nooit verteld over urgentie. Vrouwen weten vaak hun rechten niet. Ze moeten meer bewust zijn van de regels, van wat ze kunnen aanvragen. Misschien met meer voorlichting. Dat kan veel leed besparen.’
Tot slot benadrukt ze wat ze haar dochters wil meegeven: ‘Sterk blijven. Opstaan als je valt. Ik wil dat ze weten dat ze meer kunnen dan ze denken. Natuurlijk mag je huilen, je emoties voelen. Maar uiteindelijk moet je weer doorgaan. Niet opgeven. Dat is wat ik mijn dochters leer. En dat gun ik alle vrouwen.’
Meer weten?
Lees de reactie van Valente op de ETHOS-tellingen
Lees meer over het onderzoek van Evelien Kamminga
Lees het verhaal van Dave en Noach en hun ervaring met verborgen dakloosheid
*Nour is niet haar echte naam.