Ex-gedetineerde Ramon: ‘Mensen zien dat ik wat heb meegemaakt en voelen zich bij mij thuis’
Ramon zat van jongs af aan tussen drugs en criminaliteit. Hij kende niks anders dan waarin hij was opgegroeid en ging zelf ook het criminele pad op. Na een ernstig delict wilde hij weg uit die duisternis, en juist licht brengen in de wereld. ‘Nu raak ik mensen pósitief.’
Hel
Als klein jongetje vroeg Ramon zich al af: wie ben ik in dit leven? Waarom moet ik meemaken wat ik meemaak? Kort nadat zijn broer en hij geboren werden, raakten hun ouders verslaafd aan harddrugs. Ze groeiden op tussen drugs en criminaliteit.
Een buurmeisje paste soms op de jongetjes. Op een dag kwamen hun ouders niet thuis. En ook de volgende dag niet. Ramon was toen twee. ‘Het buurmeisje kreeg geen contact met ze en heeft de politie gebeld. Mijn vader bleek vast te zitten en mijn moeder lag in het ziekenhuis, ziek van drugs.’ De broertjes werden uit huis geplaatst. ‘Vanaf dat moment zat ik in internaten, kindertehuizen, pleeggezinnen, noem maar op.’ Rond zijn zestiende ging hij op zichzelf wonen.
Op jonge leeftijd had hij al van alles geleerd over het prepareren en verkopen van drugs. ‘Ik begon met dealen op de Zeedijk, een kind nog, en verdiende grof, grof geld. Als je in dat wereldje zit, is het moeilijk om eruit te stappen omdat je niks anders kent. We hadden geen diploma’s, en als je dan via een uitzendbureau ergens keihard moet werken voor weinig geld, terwijl je manieren hebt geleerd om veel geld te verdienen…’
Ramon raakte verslaafd aan van alles en zat een paar keer vast. ‘Op een gegeven moment ga je steeds ergere dingen doen om in je verslaving te voorzien. Bijna alle delicten die je kunt bedenken heb ik wel gepleegd. Tot mijn laatste delict in 2014, tijdens een vechtpartij.’ Hij moest vechten voor zijn leven, ten koste van dat van iemand anders.
Tekst loopt door onder de foto’s
Herstel
In 2020 kwam hij vrij, met enkelband. Hij was al twee keer eerder bij Exodus gekomen, een organisatie die zich inzet voor (ex-)gedetineerden om op een goede manier terug te keren in de maatschappij. ‘Toen was ik er waarschijnlijk niet klaar voor, het zat nog te diep in mij. Ik wilde wel maar er hoefde maar iets te gebeuren en bam, ik was weer terug.’
Maar na dat laatste delict zei hij: tot hier en niet verder. ‘Die vechtpartij – het is heel heftig als je je zo moet verdedigen dat iemand daarbij om het leven komt. Iemand met wie ik veel optrok. Dus toen wilde ik mijn leven beteren.’
Ramon volgde een tweejarig programma bij Exodus. ‘Aan mijn herstel heb ik vooral gewerkt door spirituele boeken te lezen, bidden, mediteren, trainen, afkicken natuurlijk. En veel praten, terugkijken op het verleden en ervan leren. Wat zijn je doelen, vragen ze? Wat wil je bereiken, wat kun je daarvoor doen? Ik wil groeien in mijn leven, spiritueel. In materieel opzicht hoef ik alleen een huis, dat heb ik bijna nooit gehad in mijn leven.’ Intussen heeft hij dat via Exodus: ‘Als ze zien dat jij je aan de regels kunt houden, kunt omgaan met vrijheid, geen drugs of alcohol gebruikt, en je houdt dat vol, dan krijg je een verdienwoning.’
Hij leerde anders omgaan met klappen in het leven. ‘Ik kan beter omgaan met tegenslagen. Ik pak niet meer de fles of drugs, omdat ik sterker in m’n energie sta, lichamelijk, geestelijk. Daardoor ben ik rustiger. Ik zie het eerder als een situatie uit de hand kan lopen, en in plaats van agressief te reageren, ga ik erbij weg.’ Door zijn uiterlijk verwachten mensen soms anders van hem. Dat kan negatief zijn maar Ramon merkt vooral positieve effecten. ‘Mensen zeggen dat ik een bepaalde invloed heb met mijn verschijning. Mijn innerlijk past niet bij mijn uiterlijk. In de kerk in de gevangenis ging ik gedichten voordragen, zelf geschreven, mensen vonden dat zo mooi.’ Juist door de combinatie van zijn heftige uiterlijk en die positieve energie kwamen zijn woorden echt binnen, zeiden ze tegen hem. ‘Mensen zien dat ik wat heb meegemaakt en voelen zich bij mij thuis.’
Hij weet nog een belangrijke reden dat hij mensen kan raken. ‘Diep van binnen wil je dat leven in de criminaliteit niet, ondanks al het geld. Maar het was hoe wij zijn opgegroeid, we wisten niet beter. Ik rookte en blowde vanaf elf jaar. Maar op een gegeven moment word je ouder, word je moe van dat leven. Elke keer opnieuw opbouwen, dan weer dit kwijt, woning zoeken, je kinderen missen. Het heeft me nergens gebracht, behalve waar ik nu sta.’ Daar is hij heilig van overtuigd: ‘Alles heeft een keerzijde. Elke duisternis heeft een lichtpunt, elk licht heeft ook een duister punt: yin en yang.’
Held
Een lichtpunt zijn, dat wil hij nu. Ramon werd afgekeurd voor werk vanwege een hernia. Hij sport zo goed als het gaat, is begonnen met zijn rijbewijs en bezig met een opleiding tot energetisch therapeut. En hij is voltijds vader. Sinds een paar weken woont de oudste (16) van twee zoons bij hem. ‘Soms ben ik wel bang dat hij hetzelfde pad op gaat. Ik vertel erover en zeg: ik wil niet dat jij dat meemaakt, je hebt dat ook niet nodig. Je hebt een vader en moeder die voor je zorgen, en van je houden. Ik was niet altijd een goed voorbeeld maar ik ben er wel altijd geweest, en nu ben ik veranderd. Als je wat nodig hebt, vraag me.’
Hij leest nog steeds veel en houdt van tekenen, schilderen en tatoeëren. Veel van zijn tattoos heeft hij zelf gezet. De meeste hebben een verhaal en zeker een symbool of betekenis. ‘Ik had nog een dochtertje, mijn eerste kind, ze zou nu 18 zijn. Maar ze is overleden, en mijn moeder in dezelfde maand. Daar is dat traantje op mijn gezicht van.’
Na alles wat hij heeft gedaan en meegemaakt, heeft hij antwoorden. ‘Ik weet nu wie ik ben. Ik ben hier gekomen, wij allemaal, om de liefde en het licht in mezelf te ontdekken en dat met mensen te delen. Als je criminele dingen doet, dan raak je bewust of onbewust andere mensen. Wat ik nu doe, echt mezelf zijn en mezelf meer in het licht brengen, dat heeft ook effect op mensen. Maar nu raak ik mensen positief. Ik hoef niet eens te praten. Iedereen die mijn pad kruist, daarbij moet ik het lef hebben om mezelf te laten zien. Dat is al genoeg.’
Dit portret is onderdeel van de serie ‘Hersteld: hel, herstel, held’. Meer over dit lopende fotoproject vind je hier.