Speciale aandacht voor kinderen in de opvang bij SMO Regio Helmond
Sinds 2023 gebruiken maatschappelijke opvangorganisaties het normenkader voor kwaliteitsverbetering bij de hulp aan kinderen. SMO Helmond vertelt over haar praktijk. Van een warm welkom tot jongerenparticipatie.
‘Het is niet niks om als kind in de opvang terecht te komen. Na een heleboel nare ervaringen ben je opeens weg van je vertrouwde omgeving en slaap je met papa en/of mama in een kleine woonruimte in een onbekend gebouw, tussen allerlei mensen die je niet kent.
Bij De Koning (24-uurs opvanglocatie van SMO Regio Helmond) hebben we dan ook speciale aandacht voor kinderen die bij ons verblijven. We zien kinderen, net als de ouder(s), als mensen met een eigen stem en een eigen verhaal en hebben veel aandacht voor de impact die het wonen in onze opvang op een kind heeft en voor wat er daarvoor in hun leven gebeurd is. Daarnaast kijken we óók graag naar de krachten en talenten van ieder kind en naar diens wensen en dromen voor de toekomst.
Het normenkader biedt ons hierbij houvast. We zien het als een leidraad die aangeeft wat belangrijk is aan de begeleiding aan kinderen, jongeren en hun ouders.
Een warm welkom
De Koning is gevestigd in een groot oud klooster. Met hoge plafonds, glas-in-lood ramen en lange gangen is het een imposant pand. Vooral door de ogen van een kind. Om het pand minder indrukwekkend en méér kindvriendelijk te maken, hebben we een aantal aanpassingen gedaan. In de ontvangsthal staat een levensgrote boom, die direct opvalt als je binnenkomt. In die boom zitten Toby de eekhoorn en zijn vriendjes. Het verhaal van Toby (die zijn eigen boom kwijtraakte en in een opvangboom terecht kwam) loopt als een rode draad door het pand en door de begeleiding van de kinderen heen.
Door middel van een speurtocht laten we de kinderen kennis maken met het gebouw. Ze gaan op zoek naar kleine Toby’s die overal verstopt zijn. Zo ontdekken ze op een speelse manier alle belangrijke plekken, zoals de ‘lounge’ en buitenspeelplek, waar kinderen lekker kunnen spelen en waar vier keer per week kinderactiviteiten worden georganiseerd.
Kinderen krijgen van ons een ‘warm welkom tas’. Dat is een eigen rugzak met daarin fijne en nuttige spulletjes. Een knuffeltje bijvoorbeeld, een tandenborstel, een warme dekentje, een boterhamtrommel en drinkfles en zelfs een brief van lotgenootjes. Bij ons warme welkom hoort ook een kennismaking met de vaste begeleider en vertrouwenspersoon.
Individuele begeleiding
Kinderen krijgen, net als hun ouder(s), individueel begeleiding. We zien ieder kind wekelijks, in een vorm die is afgestemd op de leeftijd van het kind. Dat kunnen een-op-eenspeelmomenten of begeleidingsgesprekken zijn.
We werken met de methodiek Veerkracht. Daarbinnen bestaan veel verschillende instrumenten die we kunnen inzetten in de begeleiding. We kijken daarbij altijd naar wat passend is voor het kind op dat moment. Voorbeelden van instrumenten zijn het boekje van Toby de Eekhoorn, het werkboek ‘een eigen wijzer’, de drie huizen methode, het krachtkompas, etc.
Tijdens de begeleidingsgesprekken praten we ook met de kinderen over wie er belangrijk voor ze zijn en wat ze fijn vinden om te doen. Het mogelijk maken dat kinderen kunnen deelnemen aan clubjes, zwemles, sporten, etc. is voor kinderen heel belangrijk.
Opvoedondersteuning en samenwerking
We zetten ouders in hun kracht door hen te erkennen als ouder en opvoeder. We staan náást de ouders en gaan de samenwerking met hen aan. Door aan te sluiten bij de kinderen en vooral ook door ouders te ondersteunen in goed ouderschap en burgerschap, willen we bijdragen aan het doorbreken van intergenerationele overdracht.
Samen met de ouder(s) gaan we mee naar afspraken bij het consultatiebureau, om een vertaalslag te kunnen maken naar hoe je bijvoorbeeld de gekregen tips in de praktijk brengt als moeder. Ook volgen we samen hoe het op de peuterspeelzaal of op school gaat.
Als er zorgen zijn waarbij meer ondersteuning nodig is voor het kind en/of de ouder(s), zorgen we dat dit geregeld wordt. We helpen bij het aanvragen van therapie en gaan mee naar evaluaties.
We bieden op verschillende manieren opvoedondersteuning aan. Er zijn maandelijks thema-ochtenden in samenwerking met de GGD, met onderwerpen zoals veiligheid, kinder-EHBO en taalontwikkeling. De persoonlijk begeleider speelt een belangrijke rol in opvoedondersteuning. Hij/zij bespreekt met de ouder(s) welke vragen er zijn rondom de opvoeding en bespreekt signalen die we zien bij het kind en in de opvoeding.
Ook wordt er een video home training aangeboden. Daarbij worden korte video-opnames gemaakt van contactmomenten tussen ouder en kind. Het zijn de alledaagse momenten, zoals eet- en speelmomenten die worden opgenomen. Een jeugdverpleegkundige van de GGD bekijkt en bespreekt de opnames met de ouders. Daarbij is vooral aandacht voor wat er goed gaat en hoe dit nog meer versterkt kan worden in andere situaties. Als er meer vragen komen uit deze training kan er een vervolg aan worden gegeven.
Door kinderen en jongeren vanaf het begin af aan goed in beeld te hebben, met een eigen begeleider en eigen traject, hopen we hen het gevoel te geven dat ze gezien en gehoord worden. Op deze wijze hopen we ook vroegtijdig signalen van eventuele onveiligheid of stagnatie in ontwikkeling te kunnen signaleren en daar direct passende ondersteuning voor te bieden. We denken daarmee dat duurdere jeugdzorg voorkomen kan worden of waar nodig vroegtijdig gespecialiseerde (jeugd)hulp ingezet kan worden om grotere problemen of zorgen te voorkomen. De korte lijnen met samenwerkingspartners zoals bijvoorbeeld Sociale Teams Helmond en de GGD zijn hierin helpend, maar óók de contacten met school, de bibliotheek, etc. Te allen tijde is er aandacht voor de veiligheid van kinderen in de breedste zin van het woord.
Kinder- en jongerenraad
Ieder kind heeft het recht om zijn of haar mening te geven. Zeker over zaken die hem/haar aangaan. Die mening moet serieus genomen worden. En het moet voor kinderen en jongeren mogelijk zijn om inspraak te hebben. Sinds 2022 hebben we naast een cliëntenraad, daarom ook een kinder- en een jongerenraad.
Aansluitend op de interesses van de kinderen en jongeren, organiseren we activiteiten. Bij de kinderraad wordt vooral gespeeld, soms ontstaat er dan een gesprek over wat ze belangrijk vinden of leuk vinden om te doen. In de jongerenraad worden thema’s besproken en wordt er gediscussieerd over stellingen. Één van de thema’s die afgelopen jaar besproken is, is dat het goed is dat begeleiders aandacht hebben voor de grote mate van verantwoordelijkheid die kinderen moeten dragen vanuit onder andere school, de taken die ze moeten doen en verantwoordelijkheid die ze voelen over broertjes en zusjes. Ook privacy in de opvang en omgangsafspraken zijn besproken.
Handvatten voor verdere verbetering
De kinderen die bij ons wonen groeien anders op dan de meeste kinderen, omdat ze vaak al veel mee hebben gemaakt. Er is in veel gevallen sprake van een grotere draaglast dan draagkracht, armoede en conflicten in de directe leefomgeving. Dit alles maakt deze kinderen kwetsbaar en als maatschappelijke opvang nemen wij hier onze verantwoordelijkheid in.
We bieden de kinderen in onze opvang een veilige, warme plek, communiceren duidelijk en gaan op een kundige, zorgzame en krachtgerichte manier met hen om. Zo hopen wij de impact die het wonen in de opvang op hen heeft, zo klein mogelijk te maken.
Enerzijds geeft het normenkader erkenning dat we op de goede weg zijn en anderzijds biedt het handvatten om de zorg en ondersteuning aan kinderen en ouders verder te verbeteren. Komende tijd willen we aandacht besteden aan het creëren van een plek waar met name jongeren zich kunnen terugtrekken om bijvoorbeeld hun huiswerk te maken (punt 2 C normenkader). We gaan dit in samenspraak met de kinderen en jongeren doen en hebben het geagendeerd als gespreksonderwerp in de jongerenraad. Op die manier willen we recht doen aan cliëntparticipatie en jongeren hier over mee laten denken en doen.’
Valente is trots op SMO Helmond. Zij stellen het welzijn van kinderen centraal. Wil je meer informatie? Neem dan contact op met SMO Helmond via info@smo-helmond.nl. Lees ook de memo van Valente aan VWS over ‘Kinderen uit de knel’